106 DE ONGEZIENE STROMEN: Digitale Persoonlijkheden en Avatar-Economie?
Tien Ontwikkelingen
Die Onze Toekomst Bepalen
5. DE ONGEZIENE STROMEN: Digitale persoonlijkheden en avatar-economie
Sommigen onder u zullen deze ‘zeer-ver-van-het-bed’-blog misschien liever overslaan. Het voelt voor mezelf als een enigszins ongemakkelijke presentatie van ontwikkelingen en verwachtingen die door de meeste mensen van mijn leeftijd (70+) als zeer onrealistisch zal worden beschouwd, maar dat dus zeker niet zijn! Alle begrip als u, na lezing zegt: “Wat een onzin!”. Het is een oordeel vanuit ongeloof en dat kan ik me goed voorstellen. Ik wil deze ontwikkeling toch graag geschetst hebben en ik denk dat vele jongeren haar wel degelijk herkennen. Misschien nog niet in de volledige omvang zoals hier geschetst (want de technologie is er nog niet helemaal in deze omvang), maar wel in de essenties en in de trend…
Onze ‘online identiteit’ krijgt meer waarde, wat leidt tot nieuwe sociale en economische structuren. De metaverse, een gedeelde, digitale ruimte waarin fysieke en virtuele realiteiten samenkomen, is een concept dat verwijst naar een netwerk van interactieve, virtuele werelden. Hier communiceren gebruikers met elkaar en met digitale objecten via avatars (digitale representaties van zichzelf). Deze ontwikkelingen liggen nu nog ver buiten het gezichtsveld van de meeste volwassenen, maar de jeugd is er (gamend) al volop mee bezig. De opkomst van digitale persoonlijkheden en de avatar-economie is een fascinerende ontwikkeling die gebaseerd is op diverse essentiële parameters. Ik wil ze even kort de revue laten passeren…
Hoe digitale persoonlijkheden onze realiteit creëren
In de schaduw van onze schermen leeft een stille revolutie. Een beweging die we wel voelen, maar nog niet helemaal begrijpen. Avatars, de digitale verlengstukken van onszelf, worden steeds meer dan een profielplaatje of een geanimeerd poppetje in een game. Ze zijn de voorlopers van een nieuwe werkelijkheid, één waarin we ons niet langer beperken tot ons fysieke bestaan. Welkom dus, in het tijdperk van de avatar-economie en digitale persoonlijkheden. Maar, hoe komen we hier, en wat betekent het?
Een Glimp van de Toekomst
Stel je voor: je opent je ogen in een wereld die geen fysieke grenzen kent. Ze beantwoordt volledig aan je verwachtingen en je beschouwt haar als zeer realistisch, maar toch ook anders dan onze fysieke wereld. Noem het maar even een Holodeck, zoals in de serie Star Trek uit de jaren zestig van de vorige eeuw. Achteraf denken we wel eens dat die serie destijds bedacht werd door wetenschappers met een vooruitziende blik, maar het tegendeel bleek het geval. De fantasie van de makers was de limit. Toch wonderbaarlijk dat de ‘wens’ van toen, op heel veel aspecten inmiddels realiteit is. De communicator om de pols, holografische projecties, nauwelijks van echt te onderscheiden… en wat te denken van het fantastische Holodeck waar mensen getraind worden voor missies, maar ook avonturen beleven en zelfs verliefd kunnen worden en relaties opbouwen.
Wat was het Holodeck eigenlijk precies?
Het Holodeck is een virtuele ruimte aan boord van Starfleet-schepen, zoals de USS Enterprise. Het kan levensechte simulaties creëren door gebruik te maken van:
- Holografische projecties: 3D-beelden die overtuigend echt lijken.
- Force fields: Voorwerpen die tastbaar lijken.
- Replicatietechnologie: Om echte objecten, zoals voedsel of gereedschap, op elk gewenst moment te kunnen maken binnen de simulatie.
In het Holodeck kun je dus zowel trainen en ontspannen en zelfs complexe wetenschappelijke experimenten uitvoeren. Maar wat dit concept zo fascinerend maakt, is dat het ook diepe vragen oproept over de aard van realiteit en identiteit. Het was in zijn tijd een vooruitblik op hedendaagse discussies over virtual reality en kunstmatige intelligentie – een inspiratiebron voor hoe we de metaverse en digitale interacties vandaag vormgeven.
Je avatar begroet je in deze nieuwe wereld. Ze ziet eruit zoals jij zou willen: misschien een gestileerde versie van jezelf, misschien een drakenrijder of een astronaut. Dit is niet zomaar een dagdroom. In virtuele werelden zoals de metaverse zijn we niet langer gebonden aan onze fysieke beperkingen. Hier wordt identiteit vloeibaar, handel digitaal, en creativiteit onbegrensd.
Het klinkt misschien als sciencefiction, maar we staan dichter bij deze realiteit dan je wellicht denkt. De technologie die dit mogelijk maakt – kunstmatige intelligentie (AI), blockchain en quantumcomputing – groeit razendsnel. Maar achter de glimmende façade van deze nieuwe wereld schuilen essentiële vragen: wat betekent het om een digitale persoonlijkheid te zijn? En hoe houden we deze ongeziene stromen in goede banen? Waar kruisen deze werelden elkaar en moeten we daar iets mee? Welke invloeden komen er uit voort en wat zijn de gevolgen?
De Bouwstenen van Digitale Realiteit
De opkomst van digitale persoonlijkheden rust op een paar fundamentele pilaren. De eerste is de technologie. AI vormt de ruggengraat van avatars: het geeft ze niet alleen een gezicht, maar ook intelligentie en zelfs persoonlijkheid. Denk aan chatbots die niet langer saai en voorspelbaar zijn, maar emotie en nuance tonen. Combineer dat met quantumcomputers (zie uitleg onderaan deze blog) die miljoenen malen sneller werken dan onze huidige computersystemen, en de complexiteit van deze digitale werelden wordt duizelingwekkend.
Dan is er de economie. Dankzij blockchain-technologie (zie eveneens uitleg onderaan deze blog), kunnen avatars ook ‘eigendom’ hebben: van virtuele huizen tot kunstwerken, allemaal vastgelegd in onveranderbare digitale grootboeken. Het idee dat een digitale jurk of een paar schoenen van Nikkie duizenden euro’s waard kan zijn, klinkt absurd – totdat je bedenkt dat in deze werelden status, stijl en eigendom net zo belangrijk zijn geworden als in de echte wereld.
En dan is er nog de manier van interactie. De wijze waarop wij met die technologie communiceren – de zogenaamde ‘Human Interfaces’ – is geëvolueerd van toetsenborden naar naadloze spraak en emotie-herkenning en augmented reality-brillen. Dit maakt de ervaring van digitale werelden steeds intuïtiever. Avatars voelen als verlengstukken van onszelf, niet meer als externe entiteiten.
De Avatars en Hun Economie
De avatar-economie verschilt op een fundamentele manier van de traditionele economie. Hier draait alles om creativiteit en innovatie. Je hoeft geen miljonair te zijn om een waardevolle bijdrage te leveren: een goed ontworpen digitale outfit, een innovatief idee voor een virtuele ruimte of een populaire ‘meme’ (beeld/grap die viraal gaat) kan genoeg zijn om waarde te creëren. Bijvoorbeeld de “Distracted Boyfriend”-meme. In deze meme zie je een man die zijn vriendin negeert om naar een andere vrouw te kijken. De bijschriften worden vaak aangepast om verschillende situaties of dilemma’s te illustreren.
Deze meme werd niet alleen een viraal succes op sociale media, maar inspireerde ook merchandise, advertenties en talloze varianten. Het laat zien dat een eenvoudige afbeelding met een slimme boodschap waarde kan hebben in termen van zichtbaarheid, cultureel gesprek en zelfs commercieel gebruik. In een digitale economie kan een dergelijke meme – vooral als het auteurschap goed wordt beschermd – een lucratieve creatieve uiting zijn.
En dat is precies wat deze economie zo democratisch maakt: iedereen kan bijdragen .
Maar dit roept natuurlijk tegelijkertijd ook vragen op. Wie bezit wat in een wereld waar alles digitaal is? Als mijn avatar een AI-creatie is, wie heeft dan recht op haar opbrengsten – ik, of de ontwikkelaar van de AI? En als avatars steeds menselijker worden, krijgen ze dan ook rechten? Moeten we nadenken over een soort ‘digitale burgerrechten’? .
De Schaduwzijde van de Perfectie
Met elke technologische doorbraak komen ook nieuwe risico’s. De grenzen tussen echt en nep vervagen, en dat kan gevaarlijk zijn. Deepfakes (bijvoorbeeld filmpjes die heel echt lijken, maar dat niet zijn) zijn daar een vroeg voorbeeld van. Wat gebeurt er als avatars worden gebruikt om mensen te manipuleren? Of als persoonlijke gegevens in de verkeerde handen vallen?
Een andere uitdaging is de sociale impact. In een wereld waar iedereen zichzelf kan ontwerpen, ontstaat er druk om perfect te zijn – niet fysiek, maar digitaal. Dit kan leiden tot een nieuwe vorm van sociale ongelijkheid: de digitale elite versus de rest. Bovendien kunnen avatars bestaande sociale structuren verstoren. Als jouw avatar in een virtuele wereld een miljardair is, maar jij in de echte wereld nauwelijks de huur kunt betalen, waar ligt dan de grens tussen escapisme (het verlangen om aan de werkelijkheid te ontsnappen) en de realiteit?
Wat maakt ons nog mens?
Misschien is de meest prangende vraag van allemaal wel deze: als onze digitale persoonlijkheden steeds realistischer worden, wat betekent dat dan voor onze menselijkheid? Zijn we gedefinieerd door ons biologische lichaam, of door de verhalen die we over onszelf vertellen – digitaal of niet? Filosofen worstelen al eeuwen met deze vraag, en technologie dwingt ons nu om antwoorden te vinden.
Sommige wetenschappers voorspellen dat avatars uiteindelijk niet meer van mensen te onderscheiden zullen zijn. Ze zullen niet alleen reageren zoals wij, maar ook voelen zoals wij, ze zijn ook zelfbewust (en dat is geen vage voorspelling, maar een zeer serieuze!)
En dan? Moeten we avatars rechten geven? Kunnen ze als digitale entiteiten zelfs morele keuzes maken, en wat betekent dat voor onze ethische verantwoordelijkheid als hun ‘scheppers’?
Conclusie: Stroomopwaarts in een digitale rivier
De ongeziene stromen van digitale persoonlijkheden en de avatar-economie zijn niet langer een verre toekomst – ze zijn hier, en ze veranderen alles. Zoals de stoommachine de industriële revolutie aandreef, zo sturen AI, blockchain en quantumcomputers deze nieuwe digitale revolutie aan. Maar, terwijl we ons laten meevoeren op deze stromen, moeten we niet vergeten om vooral zélf onze koers te bepalen en daarin is niet iedereen even sterk. Ga je mee met het gemak van de massa of juist niet? Wat zijn dan de ‘digitale’ gevolgen? Ik was graag weer dertig geweest om deze ontwikkelingen allemaal nog mee te kunnen maken, maar misschien is juist het hebben van een stevig referentiekader uit het verleden, wel een belemmering voor het meedraaien in deze, totaal veranderde, wereld…
Wat voor wereld willen we creëren? Hoe zorgen we ervoor dat deze technologieën ons dienen, en niet andersom? De antwoorden op deze vragen zullen bepalen of de avatar-economie een speeltuin voor enkelen wordt, of een wereld waar iedereen kan floreren. Het besef dat je de ‘buitenwereld’ kunt laten onderhouden door robots, terwijl alle ‘plezier en avontuur’ in onze digitale wereld voor het oprapen ligt, maakt dat ze tot overweging uitnodigen. Ik weet nog goed dat ik in de jaren tachtig in landelijke lezingen-sessies samen met Dick Passchier en Gerard van den Berg (opdracht van min. Economische Zaken) aan ondernemend Nederland moest uitleggen wat je wel/niet met computers kon doen ik je bedrijf. Het was mijn dagelijkse werk en het waren volle zalen (bijna 17.000 ondernemers bereikt) maar er was toch ook veel scepsis… “Computers zouden bijvoorbeeld nooit …. en dan volgde alles wat iemand pas écht belangrijk vond … ” De praktijk leert dat deze overtuigingen later vele malen werden overtroffen door de werkelijkheid en dat gevoel heb ik nu weer.
Het digitale water stroomt. De vraag is alleen: zwemmen we met de stroom mee, of er tegenin en kunnen we er van genieten of verdrinken we erin?
Jeroen Teelen
25 januari 2025
Uitleg: Blockchain
Blockchain is een digitale technologie die gegevens veilig en transparant vastlegt in een gedeeld grootboek. Het werkt als een ketting van blokken, waarbij elk blok informatie bevat, zoals transacties, en verbonden is met het vorige blok via een unieke code (hash). Doordat het gedecentraliseerd is – zonder een centrale autoriteit – wordt het beheer verdeeld over een netwerk van computers. Dit maakt het bijna onmogelijk om gegevens te manipuleren. Blockchain wordt gebruikt voor cryptovaluta, eigendomsbeheer en slimme contracten, en is cruciaal in de avatar-economie voor het vastleggen van digitale eigendom en transacties.
Uitleg: Quantumcomputing
Quantumcomputing is een revolutionaire technologie die gebruik maakt van de principes van de quantummechanica om berekeningen uit te voeren die ver buiten het bereik liggen van traditionele computers. Terwijl gewone computers werken met bits (0 of 1), kunnen quantumcomputers qubits gebruiken, die tegelijkertijd 0 en 1 kunnen zijn. Dit maakt het mogelijk om enorme hoeveelheden informatie tegelijkertijd te verwerken. In de context van digitale werelden en avatars kan quantumcomputing complexe simulaties en AI-algoritmes razendsnel laten draaien, waardoor realistische en dynamische virtuele werelden binnen handbereik komen.
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!