Vragen aan wie beweert namens God te spreken

In januari 2019 tekende de Nederlandse predikant Rini van Reenen als een van de eersten de Nashville-verklaring. Eerder noemde hij homoseksualiteit nog een ziekte — een standpunt dat inmiddels maatschappelijk onhoudbaar is gebleken. Zijn huidige overtuiging blijft echter onverminderd veroordelend: homoseksualiteit zou ‘zonde’ zijn, ‘onnatuurlijk’ en ‘onverenigbaar met Gods wil’.

Deze visie is exemplarisch voor bredere interpretaties binnen orthodox-religieuze stromingen — van christendom tot islam — waarin vermeende ‘absolute waarheden’ voor predikanten zwaarder lijken te wegen dan medemenselijkheid, moreel besef of het verzachten van menselijk leed.

Deze brief is aan hen gericht:

Geachte “heer Van Reenen”,

U bent een man van overtuiging. U spreekt, schrijft en ageert vanuit een diep geloof in wat u als ‘Gods wil’ ziet. Maar heeft u ooit stilgestaan bij de gevolgen van uw redeneringen en de schade die uw woorden toebrengen aan mensen die anders zijn dan wat u als ‘goed’ of ‘natuurlijk’ bestempelt?

U spreekt met grote stelligheid—alsof u zeker weet dat ú het morele gelijk aan uw zijde heeft. Maar op welk fundament rust dat zelfvertrouwen? Wat is het fundament van het woord ‘moraal’ hier dan precies? Wie geeft u het recht om namens God zulke harde oordelen te vellen over het leven van anderen?

Als uw woorden zoveel pijn en afwijzing veroorzaken, mag dan niet worden verwacht dat uw overtuiging niet alleen rust op Schrift en traditie, maar ook op redelijke en toetsbare gronden? Zekerheid zonder ruimte voor twijfel kan geloof verengen tot een menselijke aanname die daarmee dus ook een menselijke verantwoording zou moeten afleggen. En indien die overtuiging anderen beschadigt, wordt ze zelfs moreel onverdedigbaar. De gemiddelde Nederlander zou dit zelfs misdadig noemen!

Er vallen een paar zaken op (kronkels die ik niet begrijp) waarover ik u graag een vraag zou willen stellen.

1. De kronkel van selectief schriftgebruik U beroept zich op de Bijbel om homoseksualiteit te veroordelen—vaak met Leviticus 18:22 of Romeinen 1:26–27 als argument. Maar dezelfde boeken verbieden ook het eten van schaal- en schelpdieren (Leviticus 11:10), het dragen van kleding van gemengde weefsels (Leviticus 19:19), het aanraken van een vrouw tijdens haar menstruatie (Leviticus 15:19), en bevelen zelfs de steniging van overspeligen (Deuteronomium 22:22) en opstandige kinderen (Deuteronomium 21:18–21).

Geen weldenkend gelovige verdedigt deze regels vandaag nog letterlijk—terecht, omdat we morele en historische context gebruiken. Maar waarom wordt juist dat ene vers over homoseksualiteit wél nog als letterlijk geldend beschouwd? Waarom geldt hier geen context, geen interpretatie, geen nuance?

Vraag aan u: Waarom is die ene ‘gruwel’ nog altijd actueel, en zijn al die andere Bijbelse geboden stilletjes afgevoerd? Wie beslist dat—God, of ú? En als ú dat bent, op basis waarvan dan?

2. De kronkel van ‘liefdevol’ uitsluiten U zegt: “Wij haten de zonde, maar houden van de zondaar.” Maar in de praktijk betekent dat voor LHBT’ers: je bent welkom, mits je jezelf verloochent. Geen relatie. Geen intimiteit. Geen erkenning. Alleen als je je diepste gevoelens onderdrukt, tel je mee.

Dat is geen liefde. Dat is voorwaardelijke acceptatie vermomd als barmhartigheid en een dwang tot huichelarij. En de gevolgen zijn schrijnend: LHBT-jongeren in streng religieuze omgevingen plegen vijf keer vaker zelfmoord dan gemiddeld. Niet omdat ze geen God zouden kennen, maar omdat ze voortdurend te horen krijgen dat God hen afwijst zoals ze zijn.

Vraag aan u: U noemt dat liefde? Zou u het ook liefde noemen als uw kind zichzelf haat omdat het denkt dat het Gods teleurstelling is? Als een kind u een brief schreef waarin het zich verdoemd voelde, zou u dan zeggen: ‘Goed gedaan, je kent de waarheid’? Of zou u dan spreken van diepe emotionele verwaarlozing?

3. De kronkel van onfeilbaar oordeel U presenteert uw opvattingen alsof ze rechtstreeks van God komen—onaantastbaar, tijdloos, absoluut. Maar de geschiedenis leert iets anders: de kerk heeft zich vaker vergist in haar morele zekerheden.

Slavernij werd eeuwenlang verdedigd met bijbelteksten. Vrouwen werden uitgesloten van ambten, onderwijs en zeggenschap op grond van zogenaamd ‘goddelijke orde’. En wie durfde te beweren dat de aarde om de zon draaide, werd voor ketter uitgemaakt.

In al die gevallen was de overtuiging diep. De teksten waren er. En de meerderheid van geestelijken wist het zeker. Maar ze zaten fout. En de prijs werd betaald door generaties mensen die werden onderdrukt, uitgesloten of vernederd—met ‘Gods Woord’ als legitimatie.

Vraag aan u: Wat als u over vijftig jaar beseft dat ook u zich hebt vergist? Dat u liefde heeft tegengehouden in Gods naam? Zou het niet wijzer zijn om vandaag al ruimte te laten voor twijfel—niet als teken van zwakte, maar als uiting van nederigheid?

4. De kronkel van natuurlijkheid U noemt homoseksualiteit ‘tegennatuurlijk’, alsof dat moreel afdoende is. Maar wat bedoelt u met ‘natuurlijk’? In de natuur komt homoseksueel gedrag voor bij meer dan 1.500 diersoorten—van vogels tot apen.

En binnen de menselijke natuur zijn ook onvruchtbaarheid, intersekse, aseksualiteit en adoptie ‘niet natuurlijk’ in voortplantingstermen. Toch zien we daarin geen zonde, maar variatie.

Bovendien: veel wat wij als moreel goed beschouwen, ís juist onnatuurlijk. Denk aan het zorgen voor zwakken, monogamie, pacifisme. ‘Natuurlijk’ is geen morele graadmeter—de natuur kent geen zonde, alleen gedrag.

Vraag aan u: Als God al die verscheidenheid schiep—in lichamen, gevoelens en relaties—waarom zou dan uitgerekend liefde tussen twee mensen van hetzelfde geslacht een vergissing zijn? Is dat Gods fout, of de uwe?

Een uitnodiging tot bezinning Ik vraag geen antwoord. Ik vraag zelfs geen verontschuldiging. Ik vraag alleen: weegt u ooit het leed dat uw woorden veroorzaken af tegen uw zekerheid?

Jezus zei toch: “Aan hun vruchten zult u hen kennen.” (Matteüs 7:16). De vruchten van uw leer zijn gebroken gezinnen, eenzaamheid en zelfhaat. Is dat echt wat u bedoelde?

Ik heb mijn best gedaan om deze vragen te stellen binnen de taal en bronnen die u zelf als leidraad hanteert. Juist daarom hoop ik dat u ze niet wegzet als vijandig, maar als uitnodiging tot reflectie. De pijn die uw woorden veroorzaken, verdient op z’n minst dat.

Noot: Ik geef graag ruimte aan serieuze antwoorden op bovenstaande brief. Dus als u zich aangesproken voelt, dan krijgt u de kans om deze ruimte te claimen. En nee, ik ben gewoon een vader en opa van kinderen en kleinkinderen die zich afvraagt hoe we dergelijk onrecht, zoals dit door de rest van de maatschappij wordt gevoeld, kunnen vermijden.

Jeroen Teelen

20 juni 2025

cc: Nederlands Dagblad, Reformatorisch Dagblad, De Waarheidsvriend, Trouw, Kerk in Beweging (maar die zullen er niets mee doen ben ik bang…, want het is té beschamend voor het vermeende ‘eigen gelijk’).

Toelichting bij bronnen en verwijzingen:

Bijbelteksten over homoseksualiteit en selectieve toepassing

• Leviticus 18:22 – “Gij zult niet liggen met een manspersoon zoals men ligt met een vrouw: dat is een gruwel.”
• Romeinen 1:26–27 – Paulus noemt seks tussen mensen van hetzelfde geslacht “tegennatuurlijk”.
• Leviticus 19:19 – verbod op kleding van gemengde stoffen.
• Deuteronomium 22:22 – oproep tot steniging van overspeligen.

LHBT-suïcide onder religieuze jongeren

• Cijfers o.a. via Rutgers (2020), Movisie en het SCP.
• LHBT-jongeren met streng religieuze achtergrond hebben 4–6 keer hoger risico op suïcide(poging).
• Zie ook: Rutgers.nl > Seksuele gezondheid > Jongeren & acceptatie.

Dieren en homoseksualiteit

• Bruce Bagemihl, Biological Exuberance: Animal Homosexuality and Natural Diversity (1999).
• Documenteert homoseksueel gedrag bij >1.500 diersoorten.

Historische fouten van de kerk

• Slavernij: tot in de 19e eeuw gelegitimeerd door kerken met Bijbelteksten (o.a. Kolossenzen 3:22).
• Vrouwenrechten: langdurig verzet tegen stemrecht en predikantschap op basis van teksten als 1 Timoteüs 2:12.
• Heliocentrisme: Galileo Galilei werd in 1633 veroordeeld door de kerk wegens ketterij.

Matteüs 7:16

• “Aan hun vruchten zult u hen kennen” – een toetssteen van Jezus om waarachtige leer te herkennen aan haar gevolgen.