14 september 2018

Waarom lopen we toch zo gemakkelijk achter de ideeën aan die iemand met een beetje charisma, een prettige stem,
een overtuigend verhaal of een oplossing voor een dreigend probleem, oprakelt?
Geloofwaardige sprookjes? 

Ik moet denken aan de marktkoopman van vroeger die je zo kon ‘opwinden’ dat je uiteindelijk overstag ging en het product kocht. Soms kreeg je achteraf spijt, want dan bleek het verhaal zo lek als een mandje of het product deed niet wat er beloofd was en soms kwam je er zelfs thuis pas achter dat je het product eigenlijk helemaal niet echt nodig had! Het gebeurt nog steeds. We laten ons meeslepen als Lemmings in een menigte. Dit inspelen op emotie is een kunst die sommige ‘verkopers’ perfect beheersen. Dat kan op elk gebied zijn. Ze verkopen je de overtuiging van hun gelijk, waar ze dankbaar gebruik (of misbruik!) van maken. Het gebeurt niet alleen met producten, maar ook met diensten of zelfs religie en gebedsgenezing!

Wij hebben zelf natuurlijk ook een verantwoordelijkheid. Als we niet willen eindigen als slachtvee dat naar het schavot wordt geleid, moeten we ons wapenen tegen deze vormen van misleiding. Het is belangrijk om kritisch te blijven en niet blindelings achter mooie praatjes aan te lopen, maar ja, niet iedereen is altijd opgewassen tegen dergelijke verbale overkill.

Tafel van de Rede en de Vereniging van de Vrije Gedachte?
Iedere tweede donderdag van de maand is er in de Fermerie (Muggeplein) te Deventer van 20.00u tot 22.00u de zogenaamde Vrijdenkersborrel. Het is geen club waarvan je lid hoeft te worden en je hoeft je zelfs niet vooraf aan te melden, je komt gewoon! Het is een (gratis) bijeenkomst waarin iemand (meestal een specialist met landelijke faam) over een bepaald onderwerp een verhaal houdt. Vervolgens is er ruimte voor discussie. Of het nu gaat over Islamisering, Integratiebeleid, Vaccinatie, Democratie of een ander interessant onderwerp, je hebt de kans om je kennis te vergroten op een prettige ongedwongen manier. Ik ben nu enkele jaren een regelmatige bezoeker (kan er helaas niet altijd bij zijn) en vind, ongeacht het thema, de bijeenkomsten altijd zeer leerzaam en blikverruimend. Zelfs onderwerpen die me in eerste instantie geheel niet boeien, blijken achteraf zeer de moeite waard, dus ik kom altijd enthousiast thuis.

Gisteravond was Catherine de Jong  (Anesthesist / anesthesioloog, secretaris van de vereniging tegen Kwakzalverij en bestuurslid van de European Council of Skeptical Organisations (ECSO) ) te gast. Ze hield een verhaal met de titel:

“Is dat nog nodig, een Vereniging tegen de Kwakzalverij?”

Ik ben medisch gezien niet onderlegd, maar vond het onthutsend en verontrustend hoeveel schade dit fenomeen aanricht. Ik wil dus slechts een poging doen om mensen aan te sporen wat verder te kijken in de literatuur, voordat ze in zee gaan met dubieuze praktijken. Dit, omdat het geld bespaart en risico’s beperkt.
Ik wist wel dat ‘alternatieve geneeswijzen’ discutabel waren, maar ik dacht: “Als deze mensen met een goed gesprek toch een probleem weten op te lossen bij een patiënt, dan is dat toch prima?” Hoewel, zo’n gesprek kun je ook met je huisarts hebben. Dat ze echter willens en wetens niet-werkende behandelingen en medicijnen voorschrijven die zelfs door de verzekeraar worden vergoed, dát wist ik niet. Helemaal verontrustend is het dat ons rechtssysteem mazen kent waardoor mensen zich op slinkse wijze een positie hebben verworven die schuurt tegen de medische wetenschap, waarop ze zich vervolgens beroepen.

Bijvoorbeeld; de verpleegkundige met een Big-registratie (register van Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg) die een cursus doet (en eventueel een doctorstitel koopt in het buitenland) en vervolgens een praktijk opent, dat moet toch te denken geven. Misschien gelooft hij of zij er zelf in, maar het wetenschappelijk fundament onder de kwalificatie ontbreekt volledig.

Dr. A. Vogel was géén medicus, maar uitbater van een reformhuis en hij zocht vanuit zijn ‘Jehova’s Getuigen achtergrond’ naar middeltjes die ‘volgens de leer’ mochten (een bloedtransfusie was bijvoorbeeld al uit den boze omdat dat bij de patiënt zou kunnen leiden tot karakterverandering).
De klachten over deze man bij de Reclame Code Commissie leidden er toe dat de ‘Dr.’ titel (die hij van een niet meer bestaand instituut (H.C.) had gekregen) langzaam verdween uit de reclameboodschappen. In de NRC noemde Ivo de Wijs hem een kwakzalver, en tegenwoordig staat hij hoog op de kwakzalverlijst omdat veel van zijn poedertjes en drankjes aantoonbaar NIET werken.

Waarom ze bij onze apotheek toch in de schappen staan?  (weliswaar niet bij de medicijnen) Slechts omdat het omzet oplevert, terwijl diezelfde apotheker wéét dat het nergens bij helpt! Eigenlijk zou die apotheker zich moeten schamen, want het feit dat ze in de schappen staan, geeft de ‘makers’ én de ‘gelovigen’ weer een argument en dat zou die apotheker niet moeten willen! Dit soort foutieve associaties kunnen namelijk ook nog eens gevaarlijk uitpakken (denk aan Sylvia Millecam!).

Leggen we ons lot in handen van placebo’s en sprookjes, of kiezen we voor methoden die bewezen hebben een bijdrage te leveren aan genezing? Ethiek is blijkbaar te koop. Ook de Reiki, Bioresonantie, Holo-dit-en-dat, of Moleculair-dit-en-dat of andere vage termen… Het zijn allemaal smaakmakers op het terrein van misleidende reclame. I
edere poging om hiervoor aandacht te vragen krijgt weerleggingen van het niveau: “Bij mij heeft het geholpen, dus ik ben het levende bewijs dat het werkt!” Blijkbaar is het begrip ‘wetenschap’ niet bij iedereen helder. Het werkt aantoonbaar NIET, en dat iemand zich er toevallig bij gebaat voelt, is dus niet te wijten aan het genomen medicijn of de ondergane behandeling! Het was zonder enig ingrijpen wellicht ook over gegaan, of misschien had diegene een week geen… gegeten en daarom…

Zorgverzekeraars?????
Waarom verzekeraars deze zorg vaak tóch vergoeden? Dat is heel simpel: OMZET! Er is vraag van de verzekerde en aan deze vraag voldoen, ongeacht het resultaat, trekt nieuwe klanten. De verzekeraar is dus net zo fout bezig als de apotheker.
Ik snap best dat de wetenschap altijd achterloopt op het experiment, maar als ze aantoont dat zaken niet werken, moeten we dat wel serieus nemen. Nogmaals, ik ben geen arts, patiënt of belanghebbende, maar slechts een oprecht deelnemer aan een discussie die het beste moet opleveren voor ons en onze zieke medemens.

Artikelen:
Wees op uw hoede voor ‘Alternatieve’ Geneeswijzen  of de aanbevelingen van de Gezondheidsraad die het breder verband in kaart brengt maar tegelijkertijd de politieke wil betwijfelt om op te treden.

De alternatieve geneeswijzen zijn wetenschappelijk onderzocht door Simon Singh en Edzart Ernst en het boek dat dit heeft opgeleverd heet “Bekocht of Behandeld?” (recensie / conclusies).

AANVULLING n.a.v. response op deze blog…

https://www.vpro.nl/programmas/tegenlicht/kijk/afleveringen/2018-2019/peperdure-pillen.html

Omdat het blijkbaar moeilijk is voor sommigen om Dr. A. Vogel (die dus geen doctor is) en andere onzin (lichttherapie etc.) de rug toe te keren, worden door sommige lezers argumenten gebruikt die in deze discussie niet thuis horen, namelijk dat de farmacie de prijzen van de reguliere medicijnen zo hoog maakt… (dus omdat de benzine zo duur is gooien we maar water in de tank?)

Het programma Tegenlicht liet een goed verhaal zien over de context van medicijnen, maar dat gaat vooral over de machtsverhoudingen (prijs, proces e.d.) en niet over de werking van het medicijn zelf. Misschien is hier een betere regulering (regelgeving met kaders vanuit de overheid) mogelijk en dat lijkt me zeker wenselijk.

Los van dit alles staat de vraag óf een ‘medicijn’ ook echt werkt.
Wat deze blog probeert te onderstrepen is dat vele alternatieve geneeswijzen uitgebreid wetenschappelijk zijn onderzocht en aantoonbaar NIET werken.
Je kunt dus bewijzen dat het fakemedicijnen zijn die alleen beloftes doen op basis van fake verhalen. In dié gevallen worden ze ook ‘alternatief’ genoemd. Vergelijk het maar met ingestraald zand in een zandbak tegen kanker (ik heb drie kuub liggen, het is te koop voor 3 miljoen en het helpt tegen sommige terminale…).
Er komt geen wetenschappelijke bevestiging aan te pas en lezers zien het als een ‘laatste strohalm’. Maar het is zelfs niet eens een laatste strohalm! Er is niet een eens een (echte) heel kleine kans! Het is pure oplichting en daarom vind ik het misdadig, geld aftroggelen van getroffenen waarbij je weet dat het niet werkt. Het is pure misleiding… vergelijk het maar met dure slingers ophangen omdat een medicijnman zegt dat het de boze geesten verdrijft. Het betekent namelijk dat we niet alleen al veel geld uitgeven aan medicijnen die aantoonbaar wel werken, maar ook nog eens kapitalen spenderen aan middelen die niet eens medicijnen zijn.

Daar werken zelfs apothekers en verzekeraars aan mee omdat het winst oplevert. Dit houdt zichzelf in stand en daarmee wordt het systeem in stand gehouden. Het is cruciaal dat we ons blijven inzetten voor een beter gereguleerd en transparanter zorgsysteem. Er moet duidelijker onderscheid worden gemaakt tussen bewezen effectieve behandelingen en diegenen die uitsluitend profit-driven zijn. We hebben niet alleen een ethische verantwoordelijkheid om deze praktijken aan de kaak te stellen, maar ook een sociale verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat ons systeem rechtvaardig en wetenschappelijk onderbouwd is. De komende jaren zullen cruciaal zijn voor het hervormen van deze sector, en hopelijk kunnen we een verschuiving zien naar een zorgsysteem dat werkelijk in het belang van de patiënt is.

De discussie over alternatieve geneeswijzen en de rol van de farmacie benadrukt de noodzaak van continue evaluatie en herziening van ons zorgsysteem. We moeten ons bewust blijven van de risico’s en valkuilen die met deze praktijken gepaard gaan en ons blijven inzetten voor oplossingen die zowel wetenschappelijk onderbouwd als ethisch verantwoord zijn. Alleen zo kunnen we ervoor zorgen dat onze gezondheidszorg werkelijk dient in het welzijn van iedereen en niet wordt beïnvloed door commerciële belangen die de gezondheid van de patiënt op de tweede plaats zetten. Daarop wil de minister nu ingrijpen.

Jeroen Teelen 2018

040521 / 3286

040522 / 3532