26 september 2018

In mijn vroege jeugd (begin jaren zestig) kwam het niet voor… althans, als kind had ik er thuis nog nooit van gehoord. Ik had wel eens gehoord dat er mensen waren die geen vlees konden verdragen, maar die liepen bij een dokter. Verder waren er natuurlijk geloofsgemeenschappen die hierin keuzes dicteerden, maar daar hadden wij thuis geen last van, behalve misschien dat ei op vrijdag, maar ook dat was lekker, dus geen probleem. Inmiddels is er wel wat veranderd.
De discussie over het milieu en het wereldvoedselprobleem (onze vleesconsumptie legt een zware last op het productiepotentieel van onze aarde waardoor anderen honger lijden?) leek me nog de meest serieuze overwegingen (volgens onderzoek van de Vegetariërsbond uit 2013 is dit bij 28% van de vegetariërs het argument), maar ineens (hippier jaren zestig) kwamen er (volledig terecht trouwens) protesten bij over de wijze van onze omgang met dieren die voor consumptie zijn bestemd. Die onvrede uitte je dan vervolgens door over te schakelen op ‘slechts’ vegetarische voeding (argument van 38% van de vegetariërs). Die laatste groep is ook de grootste.
Ik vind het protestsignaal op zich natuurlijk prima, maar wij zijn in ons fundament wel echt omnivoren, genetisch in ieder geval sinds de Homo erectus, dus dat is al een tijdje (bijna 2 miljoen jaren). Het voelt misschien daarom ook als iets tegennatuurlijks. Natuurlijk ben ook ik best bereid om iets te doen, maar om nu gelijk voor ‘zelfkastijding’ te kiezen of mijn fundament te verloochenen en precies de andere kant uit te gaan varen (van Ja naar Nee) gaat me toch een stap te ver en ik vraag me ook oprecht af of dit wel de beste oplossing is.

Wat ik jammer vind, is dat vegetarische en zelfs veganistische groeperingen aangeven dat het bijvoorbeeld ook veel gezonder is dan de maaltijd van de omnivoor. Vervolgens wordt het resultaat van een onderzoek gemeld, maar een pagina verderop staat een ander onderzoek waaruit blijkt dat vegetariërs en veganisten bijvoorbeeld weer vaker depressief zijn omdat ze stofjes te kort komen, of dat genoemde zaken slechts gelden onder strikte voorwaarden… Dus, het ene schijnbare voordeeltje wordt uitvergroot en het nadeeltje wordt niet genoemd. Boerenslimheid, noemden we dat vroeger (ik weet niet hoe dat nu heet). Waarom het groter proberen te maken dan het is? Blijf bij je simpele argument (dus onverdraaglijk, dierenwelzijn o.i.d.) maar koppel er geen ‘broodje-aap verhaal’ aan, want dat vertroebelt de discussie en verzwakt je positie als groep alleen maar!

Vleesconsumptie bijsturen (minderen of ander vlees) als dat beter is voor onze eigen gezondheid en/of het milieu en/of de wereldvoedselvoorziening is natuurlijk prima. Het vlees mag voor mijn part ook drie keer zo duur worden (ik heb makkelijk praten besef ik) als dat nodig is om de beesten een beter bestaan te geven gedurende de tijd dat we ze ‘onder onze hoede’ hebben, maar dat is het dan ook. De echte pijnpunten zijn volgens mij het voorkomen van dierenleed.
De consumptiegroep in de watten leggen (dus ook vrij in de wei), ze zeker niet laten lijden (dus ook niet in een opfokschuur, vleeswagon of overvolle bakken in een vrachtwagen) lijken me dan zeer zinvolle voorwaarden. Dat kost weliswaar geld, maar dáár liggen volgens mij de échte pijnpunten, dus dáár moeten we dan toch iets aan doen?

Ik vraag me af of je door vegetariër te worden deze pijnpunten wel aanpakt. Als we het laten afhangen van EEG-regelgeving vind ik dat ook wel een beetje jammer, want als niemand het voortouw neemt, verandert er ook niets, dus waarom beginnen wij er niet gewoon mee? Ook hier zouden we misschien, net als bij roken e.d., de publieke opinie kunnen beïnvloeden met voorlichting. Iets in de geest van “Het is not done om dieren te mishandelen,” dat lijkt mij meer gewenst dan “Het is not done om vlees te eten.” Niet om iets of iemand te be-/veroordelen, maar slechts als overweging voor mezelf. Ik ga mezelf in ieder geval niet aanpraten dat ik ineens geen omnivoor meer ben. Misschien dat nieuwe ontwikkelingen (kunstmatig geproduceerd vlees) hier nog een goede wending aan kunnen geven.

Het fanatisme van sommigen dat zelfs vegetarisch niet voldoende is en dat je als veganist door het leven moet, begrijp ik totaal niet. Ik zie daarvoor geen enkel reëel argument. Het voelt voor mij als doorgeslagen ‘geitenwollen sokken’ filosofie, oh nee, zelfs die sokken mogen dan niet. Als het idee is dat je de dieren hun eigen rijk/vrijheid teruggeeft en ze dus niet exploiteert, dan mag dat natuurlijk je ideaal zijn, maar ik weet niet of je ze daarmee ook een beter leven geeft, want ook de natuur is wreed en wie of wat bepaalt wat beter is? De veganist? Misschien blijkt de goed behandelde ‘koe in de wei’ die niet eens merkt dat ie geofferd wordt, uiteindelijk wel het gelukkigst en is haar veel natuurlijk leed bespaard! Trouwens, voor de veganistische producten zijn altijd ook héél veel dieren ‘gesneuveld,’ ook al zijn het bijvoorbeeld maar insecten.
De redenering is in haar fundament dus ondeugdelijk. Het idee dat we de natuur ongerept laten gaat niet samen met het feit dat we domweg ook voedsel nodig hebben en dat geldt op alle niveaus van leven op deze aarde. We weten inmiddels trouwens dat ook planten met elkaar communiceren (Scientias sept. 2018), de omgeving kunnen waarnemen, problemen oplossen en mogelijk zelfs kunnen tellen, dus de volgende stap is… het uitroeien van het menselijk ras en alle vlees- en plantenetende dieren? En wat te doen met de vleesetende plant?

In het boek “Briljant Green: History and Science of Plant Intelligence” pleit wetenschapper Stefano Mancuso ervoor om planten op basis van hun intelligentie en bewustzijn rechten te geven. Dat past wel in mijn beeld van respect voor de natuur, maar dit betekent voor mij dus niet dat wij bijvoorbeeld moeten voorkomen dat de koeien gras eten en de tijgers vlees. Dit om aan te geven dat de natuur nu eenmaal zo in elkaar zit.
Idealen zijn prachtig en iedereen het zijne, maar voor mij is het met twee benen op de grond gevoel nog steeds: Af en toe een lekkere stamppot boerenkool mét een (duurdere) worst.

Genietend omnivoor met respect voor de natuur!

Jeroen Teelen 2018

040521 / 2392

040522 / 2628