12 oktober 2018

Trump of Rutte… Als President?

12 oktober 2018

Wie Moet een Land Leiden… een Ondernemer of een Bestuurder?
Een veelgehoorde vraag, vooral tijdens verjaardagen en in discussies: Wie zou een land moeten leiden, een ondernemer zoals Trump of een bestuurder zoals Rutte? Het lijkt een verleidelijk idee: “Dat oeverloze geklets in Den Haag” tegenover “De daadkracht van een ondernemer die zijn bedrijf naar grote hoogten stuwt.” Het is dan gemakkelijk om te denken dat we meer van dat soort mensen in de politiek nodig hebben. Ik hoor het vaak op feestjes, en als ondernemer herken ik misschien wel iets in dat idee.

Maar zodra ik voorzichtig aangeef dat een narcist als Trump, die in mijn ogen meer een opportunist dan een echte ondernemer is, onverantwoord omgaat met wereldbelangen, de democratie ondermijnt en zijn eigen waarheden creëert, krijg ik vaak te horen: “Maar hij doet wat hij zegt en heeft veel bereikt in korte tijd.” Einde discussie. Hoewel dit waar kan zijn, is het vergelijkbaar met een olifant die de porseleinkast binnenloopt nadat hij dat heeft aangekondigd. Ik vind Trump dus alles behalve de vertegenwoordiger van “goede ondernemers”. Maar de kritiek is duidelijk! Ja, ook ik erger me vaak aan politici die vooral bezig lijken te zijn met hun eigen belangen, veel praten zonder iets te zeggen, en reactief in plaats van proactief handelen. Beleid maken (het meest belangrijk voor onze` toekomst), staat ogenschijnlijk niet eens op de agenda. Het is dweilen met de kraan open en van echt wijze beslissingen is geen sprake. Maar dat soort gedrag zien we allemaal wel eens, ook in onze werkomgeving. Niemand is een fulltime kanjer. Bovendien ligt in de politiek alles onder een vergrootglas, wat maakt dat zelfs kleine fouten uitvergroot worden. Het meest vervelend is dat ook de kamerleden, die dus alles moeten beoordelen en controleren, niet allemaal de meest geschikte uitvoerenden zijn. Ook zij vinden dat ze zich moeten profileren en daar komen dan nog eens de partij-politieke issues bovenop!

De Kernvraag: Wat Zijn de Ambities van de Gemeenschap?
De eerste vraag die we moeten stellen is: Wat zijn de ambities van onze gemeenschap? Vervolgens moeten we ons afvragen: Wie (en welke weg) is het meest geschikt om die ambities te verwezenlijken?

In een land dat in puin ligt, kunnen de ambities heel anders zijn dan hier in Nederland. In het eerste geval is misschien een sterke leider nodig om snel orde op zaken te stellen. Voor Nederland hebben we echter al bijna een eeuw gekozen voor democratie. De Europese Unie bouwt zelfs aan een grensoverschrijdende democratie. Wereldwijd wint de democratische gedachte terrein, omdat het stabiliteit, veiligheid en vrijheid biedt—basisbehoeften voor verdere ontwikkeling.

Ondernemer vs. Bestuurder: Twee Verschillende Rollen
Ondernemers en bestuurders vervullen twee totaal verschillende en niet uitwisselbare rollen.
Een goede ondernemer is een bouwer, iemand die kansen ziet, regels weet te omzeilen als ie dat verantwoord vindt en met veel energie door muren van belemmeringen breekt om zijn doelen te bereiken. Dit maakt de ondernemer succesvol, maar ook resultaat-gedreven en vaak autocratisch in zijn aanpak. Hij/Zij moet van ‘niets’, ‘iets’ maken en dat vraagt ook om die insteek. Een bestuurder komt met zo’n uitdaging vaak niet verder dan de opzet van een plan, waarover de rest van de carrière gedebatteerd wordt. De ondernemer handelt dus vanuit heel andere belangen.

Bestuurders in een democratie, houden zich aan spelregels die ze met elkaar afspreken. Hun succes wordt bepaald door het creëren van rust, veiligheid, vrijheid en ontwikkeling voor de gemeenschap. Hoewel een democratie niet perfect is, ligt haar kracht in de regelgeving, niet in de persoon die aan de leiding staat. Toch is er vaak behoefte aan een duidelijke en inspirerende leider, iets wat niet elke bestuurder heeft.

Het Gevaar van de Autocraat
Ondernemers zijn geen bestuurders. Mensen zoals Rutte zijn wél bestuurders, geen ondernemers. Ze verschillen dus ook fundamenteel in capaciteiten en drijfveren. Als Rutte morgen een bedrijf zou leiden, zou dat waarschijnlijk op enig moment failliet gaan. Dat zou vervelend zijn, maar de schade blijft beperkt. Als je een ondernemer een land gaat besturen, zet je ondernemerskwaliteiten in voor het besturen van een land. Dit kan leiden tot grote onzekerheid en zelfs gevaar voor de democratie en de wereldvrede.

Trump (die ik dus persoonlijk geen representant van goede ondernemers vindt) toont aan dat hij een autocraat is: hij respecteert de democratische spelregels niet, verdraait de waarheid, behandelt politieke tegenstanders respectloos, tolereert geweld en bestempelt kritiek als ‘fake news’. Hoe langer zo iemand aan de macht blijft, hoe meer hij de democratie uitholt om te kunnen doen wat hem goed dunkt. Dit maakt hem een bedreiging voor zowel de democratie als de wereldvrede.

De Kern van het Vraagstuk: Sterke Man of Sterk Proces?
De essentie van de vraag is of we kiezen voor een sterke leider (autocraat) of voor een sterk proces (democratie). Het voorbeeld van Trump toont aan dat het moeilijk is om beide in stand te houden. In mijn overtuiging zal het proces uiteindelijk inleveren, wat het einde van de democratie betekent.

Tot slot is het belangrijk om te vragen: Willen we überhaupt een democratie? Hoewel het niet perfect is, lijkt het vooralsnog de beste optie, zoals Churchill al zei:

‘Democracy is the worst form of government, except for all those other forms that have been tried from time to time’. Misschien blijven we als burgers altijd wel zeuren, maar dat terzijde.

Zelf ben ik ook als ondernemer natuurlijk blij met de vrede en heb ik vrede met het matige ontwikkelingstempo.

Jeroen Teelen 2018

040521 / 2281

040522 / 2449

Definitie Democratie
https://nl.wikipedia.org/wiki/Democratie

Artikel  De slimste dictators
https://www.groene.nl/artikel/de-vijf-slimste-dictators

Filmpje Waarom is Nederland een Democratie
https://schooltv.nl/video/waarom-is-nederland-een-democratie-het-volk-regeert/ 

Artikel Is Democratie gewenst?
https://sargasso.nl/democratie-is-slecht-het-is-tijd-voor-de-beslissingsmachine/ 

Artikel Omstreden democratie
https://www.boomfilosofie.nl/media/5/9789461057976.pdf