2 november 2018

De eerste pogingen begin jaren 80… De achterstand die ‘ervaring’ oplevert in een veranderende omgeving…

E-MAIL? “Hebben we al geprobeerd, gaat niet werken…

In een eerdere blog heb ik gemeld dat ervaring een belemmering kan zijn bij innovaties want vanuit ervaring de toekomst beoordelen is zoiets als ‘een auto besturen via de achteruitkijkspiegel’. De introductie van E-Mail is hiervan een mooi voorbeeld want kort na onze eerste ervaringen (begin jaren tachtig) op de Universiteit Twente, kwamen we tot de conclusie dat het toch niet echt wat kon worden. Kortom: “Hebben we al geprobeerd, gaat niet wat worden…” en dat bleek later een heel foute conclusie…

Rond 1980 werkte en studeerde ik op de UT in Enschede. Ik was onderdeel van een klein groepje dat erg in de weer was met microprocessoren en –computers en dan vooral ook nog eens met de impact die deze volslagen nieuwe technologie zou hebben op maatschappij en bedrijfsleven. Onderwijs vond ik leuk dus ik mocht ook de rest van het personeel op de Nederlandse Universiteiten voorlichten hoe belangrijk deze nieuwe technologie wel niet zou gaan worden. Dat wist ik natuurlijk niet op basis van studie of ervaring want de technologie was nieuw en de impact op de maatschappij dus nog onbekend. Ik hield de ontwikkelingen in Amerika echter strak in de gaten, kende de kaders waarbinnen je je fantasie z’n gang kon laten gaan en dacht dus dat ik er toch wel redelijk wat over kon melden. Daarnaast kon ik het wel aardig verkopen aan de toehoorders dus voor je het weet ben je dan ‘specialist’, mag je overal je verhaal doen en mag je zelfs deel uitmaken van allerlei leuke nieuwe ontwikkelingen. Eén daarvan was Electronic-MAIL of E-MAIL zoals het nu heet… helemaal nieuw, nog nooit vertoond en met gigantische mogelijkheden. Het was helemaal mijn ding dus we waren er als techneuten ook allemaal van overtuigd… dát zou het gaan worden. Wég met die langzame briefpost die ook nog eens alleen op een fysiek adres kon worden geopend! Een kleine groep van zestien Nederlanders werkend op de technische universiteiten kreeg een mailbox! Ik was er één van en mijn collega die dagelijks tegenover me zat was ook een van de ‘gelukkigen’. Er waren dus nog veertien anderen ergens in Nederland maar die kende ik niet. Hoe het werkte? Heeeeel simpel (haha). Je moest bij het horen van de kiestoon via een ouderwetse draaischijftelefoon een heel lang telefoonnummer draaien (ergens in Engeland) zonder daarbij een fout te maken. Maakte je wel een fout, dan moest je weer van voren af aan beginnen. Daarna wachten tot de ‘bel’ overging aan de andere kant (dat was een computer ergens in Londen). Vervolgens kreeg je een fluittoon te horen en moest je de spraakverbinding omzetten naar je MoDem (de schakel tussen je telefoonlijn en je computer)… Als dit alles binnen een bepaalde tijd (en daar ging het ook vaak fout) helemaal goed was gegaan hoorde je allemaal bliepjes en kwamen er tekens op je beeldscherm. Windows was er natuurlijk nog niet en van een Apple konden we alleen nog maar dromen… De bliepjes vormden letters op het beeldscherm en je moest vervolgens je naam en een (ik dacht) 14-cijferige toegangscode intoetsen. Iets te snel of te langzaam typen of een tikfout… en je kon opnieuw beginnen want een foute aanslag kon je niet herstellen! Als alles goed gegaan was (dat proces duurde minstens een minuut of vijf), kwam er, na de gebruikelijke beleefdheidsonzin (Welcome Mr. Teelen e.d.),  de melding: “You have no mail”. Dat alles ging ook nog eens in een traag tempo van 11 tekens (110 bits) per seconde. Als je zo’n proces een paar keren doorlopen hebt dan trek je al snel de conclusie dat je hier mee gaat stoppen. Het wordt zo geen succes… Technisch veel te moeizaam, procesmatig te traag maar ook inhoudelijk van weinig toegevoegde waarde. De enige die ik iets zou willen melden was namelijk mijn collega, maar ja, die zat tegenover me dus die ging ik echt niet mailen. Van al die anderen kon ik ook niets verwachten want die kende ik helemaal niet. Wij hadden toen echt de indruk: Leuk dat het kan, maar het gaat dus toch niet werken…

Al met al een mooi voorbeeld dat een lancering puur vanuit de techniek niet werkt voor de massa. Je moet er een heel expliciet gebruiksvoordeel aan zien te koppelen. Ook de tijd moet er rijp voor zijn en het mag niet te veel (liefst niets) kosten want anders ontstaat als snel weer het ‘kip – ei’  probleem omdat dan niet iedereen meedoet. Meeliften op bestaande techniek kon echter nog niet want de computer was nog geen gemeengoed. Daarnaast waren de technische toegankelijkheid en de enorme foutgevoeligheid ook grote barrières. Met één klik je mail kunnen openen maakte dát pas halverwege de jaren negentig mogelijk. Pas toen hadden veel mensen een pc en werd het grote publiek bereikt. Nu niet meer is weg te denken… maar tien jaren daarvoor dus nog als ‘voorlopig kansloos’ bestempeld.

Jeroen Teelen 2018 (nog steeds wel een beetje nerd)

040521 / 2013

040522 / 2146