23 november 2018

Nee, ik wil heel graag thuis bevallen…
Ik heb een lieve schoonzus van 68. Ze ziet er uit alsof ze nog vijftig moet worden en da’s geweldig natuurlijk maar toch zou ik niet graag met haar willen ruilen. Zuurstoftekort bij de geboorte heeft haar hersenen beschadigd zodat bijvoorbeeld fijne motoriek maar ook lopen, praten et cetera allemaal traag en alleen met heel veel moeite gaan. Ze is dus lichamelijk en geestelijk beperkt. Ze heeft een rolstoel, een scootmobiel, een spraakcomputer (die ze door haar spasmen niet goed kan bedienen) en wij gaan iedere zondag met veel plezier naar haar toe maar dat maakt de situatie natuurlijk niet wezenlijk beter. Ze woont in een zorgcentrum en heeft haar leven lang een heel groot probleem. Dat gun je niemand en zeker je eigen kind niet dunkt me. Dat alles door een kleine stommiteit of omissie bij de bevalling en dat kan natuurlijk altijd en overal gebeuren. Zij is op zo’n moment niet de enige met een probleem, ook het gezin waarin ze geboren is heeft er de rest van het leven mee te dealen. Daarnaast nog de maatschappelijke lasten in termen van zorgvraag, kosten et cetera.

Toch hoor ik nog steeds aanstaande moeders zeggen dat ze graag thuis willen bevallen omdat de zwangerschap zo goed gaat (alsof het één, de voorwaarde is voor het ánder), het veel romantischer is en ze willen geen gedoe. Ik ben wat dat betreft wel een boer want ik flap er dan vervolgens recht voor z’n raap uit dat je dan dit risico neemt met je kind en dat je niet zou moeten willen. Vervolgens, dat het ziekenhuis (waar m’n eigen kinderen trouwens zijn geboren) ook een superfijne omgeving kan zijn om toch op een hele mooie manier je  gezinsuitbreiding te vieren, en juist helemaal geen ‘gedoe’ is maar eerder gemak. Ik voel een soort plicht mijn ervaring te delen en hen duidelijk te maken dat je onnodig risico’s loopt en dat je met eventuele gevolgen de rest van je leven moet dealen, nog even los van wat je je kind aandoet. Ik ben ook geschrokken van het aantal dat hierover niet eens heeft nagedacht. Wij stimuleren hier als gemeenschap dus ook geen voorkeur.

Natuurlijk heb ik artikelen gelezen over dit onderwerp en het is opvallend dat voornamelijk baby-sterfte het criterium in de afweging is. Het ‘ongelukje’ met mijn schoonzus speelt dus blijkbaar in de opinievorming niet eens een rol en dat lijkt me op z’n zachtst uitgedrukt niet volledig. Helemaal verbaasd ben ik over een artikel van prof. Simone Buitendijk lees (2010 en ook later nog) waarin het thuis bevallen zelfs wordt gekoesterd! Ook hier weer de discussie over de interpretaties van baby – sterftecijfers en de wijze waarop andere landen de registraties doen zodat vergelijken problematisch wordt en zo maar foute conclusies worden getrokken. Dát begrijp ik natuurlijk wel. Daar zal ze dus heus een goed argument hebben, maar daarmee beschouwt ook zij het ‘ongelukje’ bij mijn schoonzus dus als geen element in de afweging terwijl ik denk dat het dat wel zou moeten zijn.

Citaat Simone: ‘Vrouwen die thuis willen bevallen, zijn het meest tevreden over hun bevalling. Ik denk dat we met zijn allen, dus ook de gynaecologen, het systeem van thuis bevallen moeten omarmen, en er trots op moeten zijn dat het in Nederland kan. De Canadezen, Australiërs en Amerikanen kijken naar Nederland als voorbeeld, terwijl we hier intussen van die enorme debatten hebben over de thuisbevalling. De discussie moet gewoon eens een keer ophouden, want de risico’s zijn laag en het is voor vrouwen een groot goed.’

Haar argumenten vóór thuis bevallen vind ik, netjes geformuleerd, onbegrijpelijk: 

Moeten we trots zijn omdat we onnodig risico’s nemen? Die risico’s zijn misschien gering… maar besef dat de eventuele gevolgen gigantisch kunnen zijn! Een kort feel-good bevallingsmomentje thuis kán je hele gezin en zelfs je hele familie een levenslange handicap opleveren!

Ik vind dat ze een soortgelijke blunder slaat met het artikel waarin ze stelt dat de gevaren van een ziekenhuisbevalling nergens worden besproken en dat die er ook zijn. Maar om daarmee te suggereren dat je beter af bent thuis is om te beginnen niet wat de rest van de wereld vindt. Het is ook niet aannemelijk tenzij er in een specifiek geval iets met het ziekenhuis aan de hand is.

Opmerkingen als:

“In het ziekenhuis kan het ook fout gaan” zijn vergelijkbaar met “Je kunt ook longkanker krijgen als je niet rookt”.

Mensen die dit zeggen hebben natuurlijk helemaal gelijk. De plaats waar je bevalt is niet een garantie dat alles naar wens verloopt. Je kunt je echter wel afvragen waar je het liefst wilt zijn áls er toch onverhoopt iets fout dreigt te gaan? Je krijgt bijvoorbeeld zelf een hartstilstand… lig je dan liever thuis op de bank met de dokter in aantocht of toch liever in een ziekenhuisbed aan de monitor met alle specialismen om je heen? In beide gevallen kun je alsnog gewoon de pijp uit gaan natuurlijk want in het ziekenhuis valt bijvoorbeeld de stroom uit, maar als ik een gokje moet wagen dan kiest iedereen volgens mij toch echt voor het ziekenhuis! In het ziekenhuis heb je in theorie alles en iedereen bij de hand en als het daar mangelt moet dáár dus wat aan gebeuren en niet aan de keuze op zich!

Thuis ben je slechts voorbereid op de meest voorkomende zaken en als de vroedvrouw niet op tijd is, zelfs dat niet!

Je loopt dus sowieso extra risico en dat kán net te veel zijn, zoals bij m’n schoonzus. Ik begrijp niet dat je zo’n risico bewúst neemt en ik begrijp al helemaal niet waarom een hoogleraar dit ook nog verdedigt. Ik heb geen enkel rationeel argument gevonden.

Ook oneliners als: “Thuis bevallen net zo veilig als in ziekenhuis…” suggereren dat je niet meer risico’s loopt als je thuis bevalt en daarmee zeg je dus dat het ziekenhuis, ook bij complicaties, geen toegevoegde waarde heeft. Dat zal niet de opzet zijn van de schrijvers van het artikel, maar dergelijke oneliners worden door de pers (dit ís een krantenkop) en Jan Publiek vervolgens wel gekoesterd en scheppen een schijnveiligheid bij hen die niet verder zoeken/nadenken. Niet doen dus, lijkt me. Zet er dan tenminste een vraagteken achter!

In 1970 beviel nog 57,3% thuis, in 2015 nog 13% en in sindsdien schommelt het rond de 12,7%. Bedenk daarbij dat dit in de ons omringende landen nog slechts 0,5% á 3% is en in heel veel landen inmiddels zelfs verboden!

Zijn wij zo slim of is de rest van de westerse wereld zo dom?

Wat is het rationele fundament onder onze afweging? Nederland is een van de weinige landen in de westerse wereld waar thuis bevallen nog gekoesterd wordt en ook al zijn babysterftecijfers misschien geen indicatie voor een voorkeur omdat een vergelijk met andere cijfers niet valide is, dan zou het antwoord op één vraag dat wel kunnen zijn.

Iedere aanstaande moeder met een thuis-bevallings-wens zou de vraag gesteld moeten worden:

“Stel dat er wél iets mis gaat met jou of je kindje, waar ben je op dat moment dan liever… thuis of in het ziekenhuis? en loop jij dat risico ook?”.

Dát lijkt me een goede en eerlijke maat tót het moment dat er een echte eenduidige wetenschappelijke norm is die de voorkeur aanduidt met een goede rationele onderbouwing. Dat we er vervolgens op mogen vertrouwen dat het ziekenhuis haar werk naar behoren doet lijkt me niet meer dan normaal.

Ik weet dat voor velen de wereld van de gehandicapten een ‘ver van het bed show’ is. Dat was het voor mij ook, maar het kan morgen dus onverhoopt zomaar ineens een zeer intens deel van je leven worden!

Jeroen Teelen 2018

040521 / 2526

040522 / 2943