21 december 2018

Spreken is zilver en zwijgen is goud, is het spreekwoord… Het zal u niet verbazen als ik meld dat naar mijn bescheiden mening vaak het omgekeerde waar is… Niet altijd, maar over het algemeen wel…
Niet je mond opendoen betekent dat je in ieder geval geen verandering teweeg brengt. Je was er niet… het water in de vijver van de realiteit heeft door jouw aanwezigheid op deze aarde niet gerimpeld… Je hebt geen inhoudelijke meerwaarde gehad en, al of niet onder het mom van de ‘bewaarde vrede’, alles altijd voor zoete koek geslikt…

Wel je mond opendoen wakkert het gesprek of misschien zelfs de discussie aan en zelfs als je achteraf constateert dat je op je mening moet terugkeren, was het zinvol… Je hebt iets geleerd! Het kan ook zijn dat er ondanks jouw inbreng niets verandert, maar dan is er in ieder geval een mening geventileerd, een gesprek gevoerd maar een andere afweging gemaakt.
Dáár ben ik vóór. Voer de discussie, niet om je gelijk te halen maar om het gedeelde fundament van de conclusie te vergroten en begrip te krijgen voor de argumenten die tot afwijkende conclusies kunnen leiden. Vooral als je het niet met elkaar eens bent biedt het een kans om de mening van de ander en/of die van jezelf te nuanceren... Tóch blijft het voor mij een eeuwig dilemma want ik heb m’n mond soms net wat té snel open en dat kan dan ook heel fout uitpakken zoals het onderstaande waargebeurde voorval….

Het was zo’n gezellige begrafenis waar een oude oom of tante wordt begraven die er ook echt aan toe was. Zo’n begrafenis waar de gehele familie elkaar weerziet, inclusief de neven en nichten die je al een eeuwigheid niet hebt gezien. En daar stond ze, vlak voor me… een nichtje, uitgegroeid tot een volwassen vrouw. Ik had geen idee hoe oud ze inmiddels was en ik had er ook al jaren niet meer gezien. We waren nog redelijk jong en met een enthousiaste blik riep ik van achteren: “Hé Ans, zwanger? Gefelici….”… “Nee” was haar reactie en onmiddellijk vulde ik aan met “…dan ben je te dik…”. Dit is waar gebeurd, alleen heeft ze in werkelijkheid natuurlijk een andere naam maar op zo’n moment wens je jezelf natuurlijk op een andere planeet. Een grinnikende rij en een dikke por van mijn vrouw bevestigde dat ik dit toch echt had gezegd en niet had gedroomd… Laatst kwam ik haar weer tegen en we kunnen nog steeds goed met elkaar natuurlijk maar toch…

Spreken met gevoel voor de belevingscontext… empathie…  Niet iedereen kan dat en omdat ik redelijk ad rem ben kan dit ook tot zeer ongewenste gevolgen leiden. Ik krijg nogal eens een veeg dat ik onvoldoende rekening houd met de ander en dan (veel) te direct ben.  Ik ben ervan overtuigd dat zij… (inderdaad, meestal is het mijn vrouw) volledig gelijk heeft. Ik ben te veel met de redenering of het onderwerp zelf bezig ben en te weinig met de actuele sociale context en dat is vaak niet de meest handige basis om iets te bereiken. Je kunt een gesprek dan ook volledig doodslaan. Ik heb een keer een blunder gemaakt die me dat heel goed heeft ingewreven. Het was zo’n gemiddelde ‘verjaardagsdiscussie’ en er werd een ‘kort door de bocht opmerking’ gemaakt door een van de dames waarvan ik bij mezelf onmiddellijk dacht “Wat een onzin!” (ik had wel een klein beetje verstand van het onderwerp, dacht ik). Gelukkig net op tijd op m’n tong gebeten om dat er niet gelijk ook zo uit te flappen zei ik wel: “Wat een bijzondere gedachtegang, wat is jouw achtergrond?”. Als je nu zegt dat dit wel een heel doortrapte opmerking is dan heb je helemaal gelijk, want daar had ik al lang een beeld bij (ik besef dat dit op zich ook al helemaal fout is natuurlijk, maar ja het was nu eenmaal zo). Met een rood hoofd zei ze  “Schoevers” en ik weer: ”Oh sorry, maar ik dacht dit is zo tegen alle logica in, ze zal er wel écht verstand van hebben”. Hoe stom kon ik zijn? Er is natuurlijk niets mis met secretaresses, maar achteraf vond ik het bijna knap van mezelf dat ik blijkbaar in staat was geweest om met één opmerking iemand volledig de mond te snoeren en de hele zaak gelijk helemaal dood te blazen. Geen gesprek meer mogelijk, alle poppetjes terug in je hok en op naar het volgende onderwerp. Ik schaam me er diep voor en wil zoiets écht niet want ik stel ook veel liever een ‘slimme’ vraag, maar dit overkomt me dus wel met enige regelmaat. Ik denk dat we vroeger veel meer van ‘mijn soort mensen’ hadden, want anders was het  spreekwoord in de titel er nooit gekomen…

De sneer met OPZET? Soms ben ik wel met opzet hard en dat is vooral wanneer ik denk dat er een incompetente ‘leider’ aan het roer staat die alle zelfkritiek is verloren en blind acteert vanuit z’n status. Wim Eijk vind ik inderdaad een mooi voorbeeld op landelijk niveau maar ook een niveau daaronder zijn er helaas vele. Ook de ING – commissarissen (blog 23) die vinden dat de salarissen aan de top niet hoog genoeg zijn, zijn in mijn ogen mensen die niet op zo’n positie thuis horen. Omhooggevallen  ‘oud geld’ waarschijnlijk. Ze voelen zich vervolgens gekwetst, maar ook daar heb ik dan een broertje dood aan. Als de realiteit als kwetsend wordt ervaren, wie heeft er dan een probleem? De realiteit? Ik zoek het niet op, maar ga het dus ook zeker niet uit de weg, ongeacht de positie of status. En als ik zelf zo’n stomme fout zou maken?… dan verdien ik niet anders en heb ik recht op dezelfde behandeling dunkt me… dus schroom niet!

Betrouwbare Politicus?
Soms kom je er niet omheen om je mond open te doen terwijl je dat eigenlijk zelf niet eens wilt. Ik zag laatst iemand van de ChristenUnie op TV in een of ander programma en hij moest onmiddellijk antwoorden op een aantal dilemma’s. Eén er van was de vraag: Schepping óf Evolutie… Hij antwoordde zonder blikken of blozen “Schepping”. Dit, terwijl er inmiddels zoveel bewijs is geleverd dat deze keuze niet te verenigen is met de wetenschappelijke argumenten inzake evolutie (Vondsten maken een schepping niet aannemelijk. Benodigde genetische diversiteit sluit de mogelijkheid van een schepping zelfs uit!). De vraag “ronde of platte aarde?” had ongetwijfeld ook ‘plat’ opgeleverd. In zo’n geval heeft ratio dus geen invloed en je kunt het gesprek wellicht maar beter beëindigen. Er is niet mee te praten, want daar is bij deze persoon geen ruimte voor door oprecht geloof of door de sociale druk die iemand ondervindt. Als de sociale druk het meest debet is (dat leek me in dit geval evident), dan heb je aan zo’n politicus dus ook helemaal niets want dan staat hij niet achter z’n woorden. Het is misschien een  politieke kunst om die persoon in een democratische context toch een plek te geven maar dat zou mij persoonlijk bijzonder veel moeite kosten. In mijn zwakte schiet ik diegene met regelmaat volledig af, niet zozeer omdat ie iets gelooft maar omdat ie een wetenschappelijk aangetoond fenomeen bestrijdt of in het ergste geval iets anders zegt dan hij denkt (volgens mij was dat hier aan de orde). Mijn conclusie is dan ook; Ik ben niet geschikt voor een politiek gevoelige situatie…Tegelijkertijd zou je je ook kunnen afvragen of er binnen de politiek, waar je beslissingen rationeel moet kunnen toelichten überhaupt ruimte moet zijn voor religie? Zelfs voor een fatsoenlijke moraal (het spreken van de waarheid) is religie blijkbaar geen voorwaarde want dan zou de sociale druk geen invloed mogen hebben op je verkondigde overtuiging of het accepteren van wetenschappelijk bewijs. Ook daar ligt dus niet een exclusieve toegevoegde waarde.  Mijn conclusie…; Ban de religie uit de politiek. Daar wordt ze betrouwbaarder van en, blijf vooral je mond open doen!

Jeroen Teelen 2018

040521 / 1961

040522 / 2127