18 januari 2019

Misschien is het niet goed om als ‘niet-econoom’ (excuus voor de dubbele ontkenning) naar onze economie te kijken en te melden wat me opvalt… Ik weet dus niet iets beter, maar heb eigenlijk gewoon veel vragen die blijkbaar niemand (politiek) bezig lijken te houden. Ik heb hier (voor mezelf) reeds vele pagina’s over volgeschreven, gewoon om mijn gedachten op een rij te zetten en het is nog lang niet gescreend en van enig niveau, maar omdat ik toevallig vanochtend in de Telegraaf een passage zag in deze richting toch dit voorzetje… en ik weet… dat is een zeer discutabel rijtje.

Om even voor wat opschudding te zorgen zal ik beginnen met wat suggesties en daarna volgt een korte toelichting:

• Spaargeld wordt een (semi) overheidsaangelegenheid met 100% kapitaalgarantie voor de spaarders.
• Banken worden ‘slechts’ kredietverstrekkers van risicodragend kapitaal en hun eigen vermogen wordt afgeroomd (stichtingen?).
• Rente wordt afgeschaft.
• Vermogens vervallen bij overlijden aan de staat en verdampen deels gedurende hun bestaan.
• Geld wordt afgeschaft en er komen digitale waarderingssystemen voor een diversiteit aan doelen (aanpakken criminele circuit).
• Excessieve winsten moeten worden verantwoord (aanpakken criminele circuit).
• Er komt een beter ‘vangnet’ aan de onderkant van de samenleving, maar wie daar gebruik van maakt en kan werken wordt ook aan het werk gezet (voor mijn part ‘papier prikken’).

Je zou je allereerst kunnen afvragen wat de rol is van geld en of het in de huidige situatie die rol optimaal vervult…

Geld is oorspronkelijk bedoeld als ruilmiddel om uitgestelde tegenprestaties mogelijk te maken (je kunt het later gebruiken om iets te kopen). Geld zelf heeft geen enkele waarde, het is slechts een erkend vertegenwoordiger van recht op tegenprestaties. Omdat het een wettelijk erkende status heeft wordt het ook als rekenmiddel gebruikt om de ‘waarde’ ergens van te bepalen. Het is hét middel dat mensen ’s morgens hun bed uit laat komen om arbeid te verrichten. Een motor dus voor onze economie.

Wat gaat er fout en waar gaat het fout?: Omdat het geld op zich geen waarde heeft vervult het eigenlijk ook maar een zeer ondergeschikte rol in het economisch proces. Het moet beschikbaar zijn en afgeschermd worden maar dat zijn op zich relatief kleine en ondergeschikte rollen (bank) die in een moderne maatschappij nauwelijks nog menskracht behoeven. Het financiële ‘waterhoofd’ dat we de afgelopen decennia hebben gecreëerd kan dus weer verdwijnen. De arbeid zelf maakt de economie, niet het geld en zeker niet de financiële ‘dienstverlening’!!!! Dát lijkt me belangrijk om te constateren! De enige rol die van wezenlijk belang is vanuit geldbeheer is het uitlenen (aan zowel bedrijven als particulieren). Daarbij dienen slechts noodzakelijke kosten te worden doorberekend en moet de dienst zelf niet als winstgevend ‘product’ worden gezien. Dus geen geld verdienen met geld! Een bank levert dus geen product in die zin, maar meer een ‘dienst’!).

Alles wat alleen met het geld zelf te maken heeft, levert geen echte toegevoegde waarde aan onze economie (het drukken van geld, het bewaren van geld, het speculeren met geld). Het is naar mijn mening dus ook economisch niet te verkopen dat activiteiten die puur met geld zelf te maken hebben, kunnen leiden tot méér geld (meer recht op tegenprestatie). Ter verduidelijking: Als ik geld op een rekening zet, mag het niet zo zijn dat het daardoor aan ruilwaarde wint. Eigenlijk zou het misschien zelfs in waarde moeten afnemen naarmate het langer aan het economisch proces onttrokken is omdat het niet de primaire functie vervult en daarmee de economie benadeelt. Volgens mij hebben we in het verleden de fout gemaakt om banken en verzekeraars in staat te stellen om zelf creatief te worden in het ‘geld verdienen’. Ze bedachten allemaal ‘diensten’ waar ze goed aan konden verdienen zonder daarbij echt een prestatie te leveren. Zo ontstaat een sector (financiële dienstverlening) die op zich niets toevoegt aan onze economie, maar wel rijker wordt over de rug van de werkende gemeenschap. Dat lijkt me ongewenst en dáár zitten we volgens mij nu net middenin! Het is van belang dat we beseffen dat het een ruilMIDDEL is en geen doel op zich.

Een voorbeeld: Door speculatie kunnen zij die veel geld hebben hun vermogen vergroten zónder daar iets (in de zin van tegenprestatie) tegenover te stellen. Zelfs bij niet speculatief handelen strijken ze de rente op en hoe groter het vermogen hoe meer rente. Slapend rijk worden is niet het doel van geld, dat dient geen economisch belang, het is zelfs heel vaak slecht voor betrokkenen zelf en zou moeten worden voorkomen. Er zijn mensen die er trots op zijn dat ze de gehele dag vullen met hun beleggingen en ‘s avonds weer vele Euro’s ‘verdiend’ hebben. Ik weet, zoals gezegd, niets van Economie, maar wel dat die mensen het echt helemaal niet begrepen hebben en slechts met hun eigen belang bezig zijn! In mijn ogen dus zéér verwerpelijk.

Mensen die tijdens hun leven een vermogen opbouwen door op een fatsoenlijke manier bedrijfsmatig te presteren moet je aan de andere kant niet straffen met het belasten van hun winst. Je zou ze moeten stimuleren om nog meer bedrijvigheid te starten want daar profiteert de gehele maatschappij van. Wellicht zijn ze dus in staat om met datzelfde belastinggeld meer te doen dan de overheid (in zin van economisch toegevoegde waarde). Daar staat tegenover dat als iemand overlijdt het vermogen, wellicht met een afgemeten compensatie naar erven, vervalt aan de staat. De economische geldmotor is overleden en grote erfenissen maken gemiddeld lui. Opgepot geld mag dus verdampen, erfenissen mogen verdampen, vermogens die niet geregistreerd staan (illegale (trans)acties) vervallen sowieso aan de staat.

Ik besef best dat er vele rationele en emotionele bezwaren zijn om dergelijke zaken door te voeren en dat er een internationale context is die…

Dit verhaal is natuurlijk duidelijk ‘buiten het potje’ maar… als we niets opperen verandert er zeker niets, dus ik zou zeggen… laten we er op z’n minst discussies aan wijden. Dat hoeft niet primair in de politiek, maar onder de economen en mensen die er echt verstand van hebben, want zoals het nu gaat, gaat het zeker niet optimaal (en dat is een understatement). Ik sta dan graag op de lijst van geïnteresseerden!

Jeroen Teelen 2019 (echt geen ‘rooie rakker’, maar gepensioneerd ondernemer met veel ‘vragen’ vanuit het brede maatschappelijke belang…)

040521 / 886

040522 / 1007