17 februari 2019

Dominee Rinie van Reenen en de Nashville-verklaring: Een Kritische Reflectie
Dominee Rinie van Reenen uit Oldebroek probeert dit keer ‘misverstanden te voorkomen’ en komt als woordvoerder van de werkgroep met een aangepaste tekst van de Nashville-verklaring. Volgens hem is de oorspronkelijke tekst niet goed begrepen door mensen buiten zijn kerk, aldus de Stentor op 16 februari 2019.

Met andere woorden: Wij, die niét tot zijn kerk behoren, hebben de eerste versie verkeerd begrepen. Het probleem ligt dus bij ons, niet bij hen!  
Nu willen ze ons opnieuw overtuigen van hun gelijk met een aangepaste tekst.

De verantwoordelijkheid van communicatie
Het feit dat ze de oorzaak van de miscommunicatie niet eerst bij zichzelf zoeken (zoals: “Sorry, we hadden het niet duidelijk genoeg opgeschreven!”) spreekt boekdelen. De fout ligt altijd bij de ander. Dat zijn ze ook zo gewend. Maar, zíj́ probeerden toch een boodschap over te brengen? Trouwens: Waarom willen deze streng gereformeerden ons überhaupt een verklaring laten lezen? En wat verwachten ze dat wij daar vervolgens mee doen?

Een spiegel voorhouden
Ze zeggen zelf: “Wij zijn geen homohaters. Homo’s zijn alleen zieke mensen die genezen moeten worden, en nee, ze mogen natuurlijk géén seks hebben.” Maar als deze extremisten zichzelf in de spiegel zouden aankijken en dezelfde logica toepasten, hoe zouden ze dát dan vinden?

Stel je voor dat iemand zou zeggen: “Jezus was biseksueel, zoals uit vele studies blijkt. Dus Rinie, jij bent heel erg ziek… Je mag alleen seks hebben met mannen én vrouwen. Jouw God heeft jouw soort niet monogaam bedoeld en misschien kunnen we je helpen… maar tot wij je genezen verklaren mag je natuurlijk helemaal geen seks meer hebben met alleen vrouwen…!” Is dat acceptabel?

Het vervelende voor Rinie is dat ik net zoveel bewijs heb voor deze stellingname als hij voor de zijne. Maar wat bereiken we hiermee? Waarom laat ik me toch weer boos maken door zoveel grenzeloze hoogmoed en domheid van mensen die denken dat ze het weten omdat ze zeggen namens God te spreken? Hoe kunnen ze zo’n onevenwichtige en zelfoverschattende opmerking verantwoorden?

Maatschappelijke implicaties
Wat maakt dit hele gebeuren toch nog zinvol? Het enige dat mij hierbij te binnen schiet, is dat dit soort uitlatingen bij het bredere democratische perspectief kan leiden tot het steeds verder beperken van dit soort ‘spookhaarden’, maar daar moeten we dan bestuurlijk wel het lef voor hebben. Dat de rede zich zo langdurig laat onderwerpen aan dogmatiek, zegt iets over de macht van dit soort lokale onwetende dictators én over de onmacht van de slachtoffers om hier iets aan te doen.

Als we als buitenstaanders slechts ons ongenoegen uiten, dan leidt dat alleen maar tot discussies zoals “Omdat ik dat geloof” en “Je moet respect hebben voor iemands overtuiging,” gevolgd door een extra toelichting tijdens de preek waarin ze weer hun eigen gelijk vieren. Nee, het uiten von ons ongenoegen lost niets op. Het zet zelfs niet aan tot een oplossing.

Zoeken naar oplossingen
Wat kan dit doorbreken? Misschien een verplicht breder kader (scholing) voor predikanten en voorgangers, inclusief jaarlijkse bijscholing. Of wellicht biedt migratie een perspectief? Wat kunnen we verder nog doen om dergelijke dictaturen te doorbreken?

Conclusie
Deze situatie illustreert de hardnekkigheid van dogmatische overtuigingen die niet openstaan voor reflectie of verandering. 
Hoe meer ik met het onderwerp religie in aanraking kom, hoe sterker ik voel dat het nodig is om deze mensen een spiegel voor te houden. Naast de problemen in de Biblebelt moeten we nu trouwens ook steeds meer moslims overtuigen van het nut om hun overtuigingen te relativeren. Kunnen we dit niet op andere wijze bereiken?

Het is in ieder geval hoog tijd dat we ons meer bewust worden van de gevaren van religieuze arrogantie en de impact die het kan hebben op onze samenleving. We moeten blijven streven naar een samenleving waarin rede en begrip voor diversiteit centraal staan, en waarin de rechten van minderheden worden beschermd tegen onderdrukkende opvattingen.

Jeroen Teelen 2019

040521 / 1639

040522 / 1841