25 maart 2019

Inleiding
Voor evolutie is ‘genen diversiteit’ een voorwaarde. Het is dus volgens ‘de natuur’ niet verstandig om diversiteit uit te bannen; je moet het omarmen en de goede dingen adopteren. Maar geldt dat ook in de politiek?

De afgelopen week schrok ik van de reacties rondom de verkiezingswinst van Thierry Baudet. Hoewel ik zeker geen politiek dier ben en me ook niet in deze man heb verdiept, kon ik het niet laten om enkele vragen te stellen over hoe wij als samenleving omgaan met politieke diversiteit.

Probleemstelling
De ‘meute’ heeft altijd snel een mening klaar op basis van oneliners, en dat is niet nieuw. Maar wat me echt zorgen baart, zijn de reacties van mensen die slim genoeg zouden moeten zijn om het belang van nuance te zien. Docenten, cabaretiers, politici, en journalisten die zich laten verleiden tot demoniseren en polariseren, in plaats van een eerlijk inhoudelijk gesprek aan te gaan.

Debat Pim Fortuyn en Marcel van Dam 1997
Er is een sterke analogie met de discussie tussen Pim Fortuyn en Marcel van Dam in 1997. Wanneer je dit debat nu terugziet, valt de harde toon en de scherpe inhoud op. Van Dam maakte Fortuyn publiekelijk uit voor een “minderwaardig mens,” een uitspraak die niet alleen getuigt van een gebrek aan respect voor andersdenkenden, maar ook riekt naar zelfverheerlijking. Dit soort taal polariseert en draagt weinig bij aan een constructief debat.

Wat bovendien opvalt, is dat Fortuyn, ondanks de aanvallen, een zeer gedegen analyse had gemaakt van de situatie. Hij baseerde zijn uitspraken op feitelijke observaties en een duidelijke visie, terwijl Van Dam zich eerder leek te laten leiden door populistische retoriek. Dit contrast maakt het debat niet alleen pijnlijk om terug te zien, maar het benadrukt ook het gevaar van het demoniseren van politieke tegenstanders zonder daadwerkelijk in te gaan op de inhoud van hun argumenten.

Belang van Diversiteit in Meningen
Ik ben niet voor de een en tegen de ander, maar ik geloof dat juist gesprekken met slimme-maar-anders-denkenden tot goede discussies leiden en het blikveld van alle deelnemers verruimen. Dit vormt de basis voor betere, wijzere besluiten. Democratie betekent niet dat andersdenkenden moeten worden afgeserveerd, maar dat zij juist een inbreng krijgen in de discussie.

Vergelijk het met het aansturen van een organisatie in moeilijke tijden. Overleg tussen medewerkers, directie, en commissarissen met verschillende achtergronden leidt vrijwel altijd tot betere resultaten dan wanneer één persoon of groep de koers bepaalt.

Even indachtig de blog over politieke partijen en ‘ruis’, geldt ook nog dat een vermeend partij-standpunt of politieke kleur mede de discussie bepaalt en dat is niet in het belang van het ontwikkelen van een breder/beter perspectief op zaken!

Oproep tot Eerlijke Discussie
Wat ik jammer vind, is dat we niet in staat lijken om in deze snelle tijd een slimmer frame op te zetten waarin op een goede en evenwichtige manier met afwijkende meningen wordt omgegaan. Een frame dat leidt tot gebruik maken van… in plaats van afschieten van… afwijkende meningen.

Ik heb niets met links of rechts of met partijen, maar wel met wijsheid, evenwicht en goed bestuur. Helaas zie ik pogingen daartoe nu nauwelijks. Niemand heeft de wijsheid in pacht, dus ook niet Rutte, Wilders of Baudet, maar dat betekent niet dat we een van hen moeten uitsluiten van de discussie over goed bestuur, of moet uitjouwen als ie niet jouw mening is toegedaan! Blijf bij de inhoud en laat je niet verleiden tot populistische uitingen om daar ‘de achterban’ tevreden te stellen en je eigen gelijk te vieren!

Conclusie
In een democratie komen we gezamenlijk tot een lijn die we gaan volgen, en niet alleen samen met hen die het globaal met ons eens zijn. Elkaar demoniseren en uitsluiten leidt alleen maar tot verdere polarisatie en extremere standpunten. De uitdaging ligt in het aangaan van het gesprek, zelfs als we de gedachten van de ander verafschuwen. Want de ander is meestal niet gek en kan ons (ook al is het er zelfs maar één),  waardevolle nuances opleveren in ons eigen denken.

We zoeken samen naar de beste oplossingen voor onze gemeenschappelijke problemen. Want dat is de kern van wat democratie zou moeten zijn.

Jeroen Teelen 2019 (hopend op meer wijsheid en niet op het slechts willen bevestigen van het eigen gelijk!)

040521 / 3393

040522 / 4134