12 april 2019

Gevleugelde woorden uit mijn jeugd, maar soms hoor ik mensen deze nog steeds uitspreken. Zijn ze oprechte ‘azijnpissers’ of gewoon ‘niet-nadenkers’? Ik hoop die woorden in ieder geval nooit in de mond te nemen, want ze bevatten (gemiddeld genomen natuurlijk) een hoog onzingehalte. Het zegt meer over de persoon dan over de werkelijkheid. Vrouwenstemrecht, medische ontwikkelingen, dagelijks kunnen douchen, en het gemak van supermarktvoorraden zijn luxes die we enkele decennia geleden niet kenden. Vroeger stonden we op zaterdag in een teil in de woonkamer voor de kolenkachel (geen centrale verwarming) voor een grondige wasbeurt, en in de winter lag er ijs aan de binnenkant van de slaapkamerraam. En nu? De zuurpruimen die overal tegenaan schoppen hebben, in het huidige perspectief, gewoon geen gelijk. Zelfs de toevoeging dat de kinderen in Afrika het moeilijk hebben, is niet terecht, want ook daar gaat het gemiddeld beter dan vijftig jaar geleden. Of dat nu echt komt door al onze verzamelde melkflesdoppen van zilverpapier, betwijfel ik…

Als je een willekeurige stelling op haar aannemelijkheid wilt beoordelen, is het altijd makkelijk om de zaken naar het extreme te trekken. Dit is een standaard trucje uit de wiskunde, dat vaak leidt tot duidelijke conclusies, ook buiten de wiskunde. In dit geval zou dat betekenen het stenen tijdperk te idealiseren, zonder enige regelgeving, zorg en maatschappelijke inrichting, met slechts het recht van de sterkste. Ik denk dat je als mens dus niet anders kunt dan concluderen dat het ons in grote lijnen steeds beter gaat. We hebben al die eeuwen ons best gedaan om ons leven te verbeteren, en hoewel het niet altijd perfect is, is het gemiddeld genomen redelijk gelukt. Natuurlijk zijn er soms stappen vooruit en dan weer twee stappen terug, maar dat zijn de stuipen van een zich ontwikkelende samenleving. Als we naar de kwaliteit van leven kijken, verkies ik toch echt de huidige tijd boven de middeleeuwen of het stenen tijdperk. Die azijn-pissende opa’s en oma’s moeten dus niet zo zeuren of gewoon eens goed nadenken voordat ze zulke opmerkingen maken.

Hoewel… vroeger, toen roken nog gezond was, plastic (net uitgevonden) gewoon weggegooid kon worden, hangjongeren nog op tijd naar bed moesten, en je op een mooie dag buiten het bos kon ruiken zonder dat het stonk naar frisse lucht, zag je in de beekjes ook frituurolie drijven. Dat was toen helemaal niet erg, want er zat toch al lang geen vis meer in dat water. Er was ook nauwelijks stress, en ouders sloegen nog niet de juf of meester in elkaar als iemand een onvoldoende had gehaald. Een onvoldoende was toen normaal, want niet iedereen moest per se naar de Havo.
Ach, dat was ook een mooie tijd, maar we dachten niet altijd goed na over alles. We schuiven problemen soms uit onder het mom “Daar verzinnen we ooit nog wel een oplossing voor”… Ik kom uit die tijd en kan me die opmerkingen nog letterlijk herinneren. Het leek toen nog niet eens zo gek, want de technische ontwikkeling ging zo snel dat er vertrouwen was dat het goed zou komen.

Nu zijn er ook punten van grote zorg die we vroeger niet kenden of waarvan we de urgentie toen niet goed konden inschatten. We meten en weten nu steeds meer, waardoor we eerder trends ontdekken en bezorgdheid kunnen uiten. Daarnaast heeft ons handelen een steeds grotere invloed op de aarde en al het aardse leven. Komt er dan toch uiteindelijk een moment dat de opmerking alsnog hout snijdt? Als we achteraf niet slim genoeg blijken of te weinig karakter tonen om tijdig in te grijpen, krijgen de azijnpissers van de toekomst misschien toch gelijk… “Vroeger was alles beter”! Tegen die tijd zou dat dan ook nog eens waar kunnen zijn… Triest…

Jeroen Teelen 2019

040521 / 1832

040522 / 2500