26 april 2019

Slim of dom? Daarmee is je leven niet bepaald…

Natuurlijk is het fijn als je goed kunt onthouden en hoge cijfers haalt, maar dat betekent niet automatisch dat je alle problemen kunt oplossen. Evenzo is het fijn als je goed bent in probleemoplossing, maar dat betekent niet dat je een groep kunt motiveren, een mooie tekening kunt maken of een vriendschap kunt onderhouden. Niemand is op alle fronten even succesvol. Veel kinderen voelen zich onzeker en schamen zich als ze niet goed presteren in de klas. Die schaamte en onzekerheid zijn echter niet nodig, want ze zijn niet het allerbelangrijkste voor je ontwikkeling, je latere mogelijkheden of je geluk. Laat je hier niet door uit het veld slaan!

Ik ken toppertjes die het op school niet zo goed deden, maar later succesvol waren, en ik ken zelfs hoogbegaafden die het in hun latere leven niet ver hebben geschopt. We worden op allerlei manieren en disciplines gemeten: Cito-toetsen, schooladviezen, diploma’s, psychologische tests, samenwerking met collega’s, klantenservice, omzet, leiderschap, ondernemerschap… De lijst is eindeloos. Zoek je op internet naar “slim of dom,” dan kom je vooral testjes tegen over rekenen en parate kennis. Sociale vaardigheden lijken hierin niet mee te tellen, terwijl het leven veel complexer is dan alleen kennis en rekensommen.

Rekenen en weetjes zijn zaken die een computer vaak beter kan dan de slimste mens. Dus misschien worden deze vaardigheden straks minder belangrijk voor de mens zelf. Uiteindelijk blijkt er veel meer nodig te zijn dan een Cito-score of een diploma om je leven goed te leiden. Natuurlijk heb ik persoonlijk veel baat gehad bij een goede opleiding; het gaf me zelfvertrouwen en een voorsprong. Maar het is niet dé maat voor succes in je leven, en dat dacht ik vroeger wel.

Op sommige fronten beschouw ik mezelf als redelijk “slim” en op andere als redelijk “dom,” afhankelijk van de reacties die ik ontvang. Deze reflectie kan in West-Europa een graadmeter zijn, maar in Amerika word je zelfs tijdens je ontslaggesprek vaak geprezen, dus daar werkt dat niet altijd zo. Er is geen garantie dat je eigen maatstaven voor capaciteiten de waarheid vertegenwoordigen. Slim en dom zijn geen zinvolle begrippen zonder specifieke context en maatlat.

Als ik terugkijk op mijn eigen bedrijf, zie ik dat ik vroeger vaak te veel waarde hechtte aan opleiding. Hoewel een goede opleiding een voordeel kan zijn, blijkt deze vaak slechts een indicator voor kennis en vaardigheden binnen één domein. Sociale vaardigheden, creativiteit en leiderschapscapaciteiten komen niet altijd goed uit de verf op basis van een diploma. Opleidingen hebben mij veel gebracht, en ik geloof dat de opleidingen die je als tiener of twintiger volgt, het meeste rendement opleveren, niet alleen qua kennis maar ook qua persoonlijke ontwikkeling en uitdaging.

Ik heb ervaren dat “iets minder slim, maar met veel karakter” vaak verder komt dan “heel slim maar zonder karakter.” Doorzettingsvermogen is vaak belangrijker dan intellect alleen. De slimste van de klas kan het zonder doorzettingsvermogen moeilijk maken.

Met de kennis van nu zou ik ook meer hebben ingezet op verbreding, zoals het vak filosofie, dat ik destijds niet waardeerde. Misschien is geestelijke rijpheid nodig om de waarde van zo’n vak te waarderen. In mijn geval liep ik stuk op een docent die zijn eigen filosofieën presenteerde zonder het belang van filosofie zelf over te brengen. Na twee colleges ben ik afgehaakt, omdat het vak niet aansloot bij mijn behoeften en interesses.

Kortom, cijfers op school, je uiterlijk of je netwerk zijn minder bepalend voor je toekomstmogelijkheden dan jouw wil om iets te bereiken.

Je succes wordt bepaald door de combinatie van al je vaardigheden en je levenshouding.
Maak er een feestje van en laat je niet onzeker maken door alleen cijfers!

Jeroen Teelen 2019

040521 / 1976

040522 / 2705