Hoewel je lang kunt discussiëren over welke overlevering (het is een z.g. ‘dode’ taal) de correcte uitspraak kent (kerklatijn, Italiaanse, Germaanse, etc…), komt er niet een eenduidig antwoord van de echte experts (zie mijn boekje)! Het is in zo’n project echter wel van belang dat we allemaal DEZELFDE uitspraak hanteren. Vandaar dat ik Irene Hendriks (ook zanger en repetitor in ons project) heb gevraagd de teksten in te spreken zodat eenieder dit als referentie kan gebruiken.

Doe er je voordeel mee. Het voorkomt een hoop discussie en gewichtigdoenerij van hen die het ook niet weten😅

1 Introïtus

2 Kyrie

3 Dies Irae

4 Rex Tremendae

5 Confutatis

6 Lacrimosa

7 Domine Jesu

8 Hostias

9 Sanctus

10 Benedictus

11 Agnus Dei

12 Communio

UITSPRAAK LATIJN nader beschreven…

Hoewel een dode of tenminste een historische taal, er is altijd veel te doen over de uitspraak van het latijn in de (kerk)muziek. Voor zover ik (leek) weet zijn er drie ‘overleveringen’ die bij ons een rol spelen. De Germaanse (Duits), de Romaanse (Frans) en de Italiaanse (zogenoemd het Kerklatijn). Als je Cd’s luistert vind je alles door elkaar, ook bij de kerkmuziek. Je zou verwachten dat in de kerk tenminste het kerklatijn wordt gesproken, maar zelfs dat is dus niet waar! Dat maakt het er allemaal niet eenvoudiger op natuurlijk, want je zingt je partij bijvoorbeeld mee met een cd waarbij dan weer een andere uitspraak wordt gehanteerd dan je van je eigen dirigent aangereikt hebt gekregen… lastig, lastig… Hoewel niemand echt weet hoe het moet (zoek maar eens goed door op het internet) is één ding zeker: Je wilt in het koor wel allemaal dezelfde uitspraak hanteren. Vandaar dat ik probeer (ben ik zeker niet goed in) om de ‘kerklatijn’ regels te hanteren zoals hieronder vermeld… (bron internet), aangevuld met bovenstaande audio zodat we de eenheid kunnen afdwingen…

Onderbouwing

Het (kerk)latijn kent 5 vocalen:

u   (oe) als oe in ‘boek’.
i   (ie) als ie in ‘lied’.
a   (aa) is altijd open, zoals in Maas. Een mengklinker: tussen de aa en à in.
o   (o) als in ‘zone’.
e   als in ‘het’, ook hier weer een mengklinker: tussen è (het) en i (is).
y   als ‘ie’.

Tweeklanken:

Deze worden apart uitgesproken. Beide klinkers behouden hun oorspronkelijke kleur. De eerste klinker is de klinker waarop wordt gezongen. Vlak vóór de volgende lettergreep of vóór het volgende woord wordt snel de tweede kloinker ingevoegd. Behalve bij ‘uo’.

ae en oe     als è. De oe nooit uitspreken als eu.
au     als aa, de oe zéér kort. Bijvoorbeeld: exaudi (Domine, salvam fac)
eu     als è, de oe zéér kort. Bijvoorbeeld: meus (Domine, salvam fac)
ie     als ie, de è zéér kort. Bijvoorbeeld: facie (Ecce, quomodo moritur)
ui     als oe, de ie zéér kort. Bijvoorbeeld: iniquitatis (Ecce, quomodo moritur)
uo     de oe is nu zéér kort en men zingt op de o. Bijvoorbeeld: quomodo (Ecce, quomodo moritur)

Medeklinkers:

De medeklinkers welke hier niet worden behandeld zijn dus hetzelfde als in het Nederlands.

b     zacht, zoals het woord ‘Jacob’
c voor de ‘e’, ‘ae’ en ‘oe’, ‘i’ en ‘y’als tsj. Cervus is tsjervoes. In alle andere gevallen wordt de c een k
ch   als ‘k’
cc    als tsj bijvoorbeeld: ecce = ètsjè
g     wordt voor e,ae,oe als dzj bijvoorbeeld: gentes wordt dzjèntès. In alle andere gevallen een zachte k (goal).
gg als g
h     wordt niet uitgesproken
l     dunne uitspraak
ph   als f
q     wordt altijd gevolgd door u. qui = koewie
r     rollende r met de tongpunt

s     bijna altijd een korte hoge sis-klank
sc   als sj bijvoorbeeld ascendit = asjèndiet
ti   als de t wordt gevolgd door een i plus een andere klinker, dan tsie, bijvoorbeeld otium = òtsieoem.
ti   vooraf gegaan door een c, dan wordt de t niet uitgesproken. Bijvoorbeeld lectio = lèksieò.
v     als zachte w
x   als ks
xc   bijvoorbeeld excelsis = èktsjèlsies. De k is zacht.
z     als dz